Fragile: kwetsbare muziek van rijke geesten
CONCERTRECENSIE. Michael Moore’s Fragile, Paradox Tilburg, 15 januari 2010
beeld: Marcel Mutsaers
door: Rinus van der Heijden
Als je er een enigszins gezaghebbend woordenboek op naslaat, geeft het als betekenis van het woord ‘fragiel’ handenvol synoniemen. Enkele ervan zijn broos, delicaat, fijngevoelig, kwetsbaar, licht breekbaar, teder, heel dun, frêle en fijn gebouwd. Rietblazer Michael Moore gaf Fragile als naam aan zijn kwartet mee. Een op het oog gemakkelijk lijkende titel, maar het kwartet maakt alle voornoemde synoniemen letterlijk waar. En dat is een klus die in Nederland nog niet is geklaard.
Michael Moore's Fragile gaf een indrukwekkend concert in de Tilburgse Paradox. Met Harmen Fraanje en percussionist Michael Vatcher.
Het concert van Fragile – en dan met name het eerste deel – leverde in Paradox voortdurend open vallende monden op. Het was me ook nogal wat wat altsaxofonist/klarinettist Michael Moore, pianist Harmen Fraanje, contrabassist Clemens van der Feen en slagwerker Michael Vatcher emotioneel aanrichtten. Met de precisie van een vele malen gelauwerde patissier werden delicate notenvelden uitgespreid die zonder hapering naar binnen werden geschoven. Melodie en harmonie waren een verheven twee-eenheid die alle eer werd aangedaan en waarboven, tussen en onder zich improvisaties uitspreidden, die alleen aan de rijkste geesten kunnen ontsnappen.
Het zijn gedragen woorden, die slechts trachten te omschrijven hoe volstrekt eigen, imponerend en fijnzinnig de muziek van Fragile wordt neergezet. Opvallend en vooral lofwaardig was hoe hier vier individuen stonden, die hun eigen identiteit ondergeschikt maakten aan de kracht van de groep. Om zodoende de ensembleklank naar het allerhoogste niveau te tillen. Precies zoals dat in klassieke muziek gebeurt. Ieder lid van het kwartet leverde een evenredig aandeel, waardoor het niet zo was dat Michael Moore met zijn altsaxofoon en klarinetten de muzikale stroom aangaf. En Harmen Fraanje, die zo’n sterke persoonlijkheid is op de piano, binnen Fragile haantje de voorste kon spelen. Michael Vatcher, die in het verleden zo vaak een volstrekte Einzelgänger was, riep zichzelf hier tot de orde met uiterst fijnzinnig en gestructureerd spel. Zodat Clemens van der Feen zijn contrabas kon laten rollen en knorren zoals hij zelf wilde, dit alles ten faveure van het unieke groepsgeluid van Fragile.
Fragile speelt akoestisch. Een verfijnde keuze, omdat het bij deze kamermuziek slechts aankomt op de klank van de instrumenten en zij die deze tonen voortbrengen. Klanken die weliswaar uiterst fijnzinnig waren, maar niet uit het kabinet van correcte netheid werden getrokken. Wat Michael Vatcher bijvoorbeeld uit zijn simpele slagwerk en een paar percussiespeeltjes haalde, grensde aan het ongelooflijke. Op zeker moment gleed tussen het gefrutsel met die speeldingetjes zacht de contrabas van Clemens van der Feen binnen, waarna Harmen Fraanje op kousenvoeten aanpikte. Tijd voor Michael Moore om er met liefdevolle hand een wonderschone melodie overheen te draperen. 
Clemens van der Feen, Michael Vatcher, Michael Moore.
Elk detail was doordacht. Drumstokken als rietjes zo dun zorgden voor twinkelende, zilveren tikjes, waar volle en zware noten van de contrabas prachtig mee contrasteerden. Een Bob Dylanstuk zette Michael Moore op klarinet in als was het een slaapliedje. Harmen Fraanje bouwde een lange intro op met naar het leek twee melodieën die ten opzichte van elkaar uit het lood leken te staan. Een opmaat voor de basklarinet die er een blues van breide.
Het repertoire waaruit werd geput was deels van eigen hand en voor een ander part bestond het uit werk van bijvoorbeeld Gershwin. Zijn ‘My Man Is Gone Now’ uit ‘Porgy and Bess’ kreeg een onherkenbare, maar prachtige Fragile-uitvoering. Aan al het moois dat voortdurend werd opgediend, voegde Michael Vatcher uiteindelijk zijn glasharmonium toe. Een chique naam voor een plank waarin een aantal glazen is vastgezet, gevuld met water. De slagwerker maakte zijn vingers nat en bewoog ermee over de rand van de glazen. Door de verschillende vloeistofniveaus kreeg je verschillende toonhoogten. De fluitende tonen die zo ontstonden, vormden een wankele melodie, die liefdevol werd omarmd door de andere bandleden.
Waarmee opnieuw de intimiteit van dit concert werd benadrukt. Jazeker, broos, delicaat, fijngevoelig, kwetsbaar, licht breekbaar, teder, heel dun, frêle en fijn gebouwd, het gold zelfs voor deze ontroerende, muzikale kwajongensstreek.
Michael Moore's Fragile is deze maand nog te zien op de 21e in Dommelhoff in Neerpelt (Belgie), 22e Bimhuis Amsterdam, 23e De USVA Groningen, 24e Thembi Maastricht, 29e Sereh Artisan, Zaandam, 30e Mahogany Hall Edam.
