Jazz Maastricht Festival verrassend en veelzijdig
CONCERTRECENSIE. Jazz Maastricht Festival, Theater aan het Vrijthof, 21 maart 2015
beeld: Eddy Westveer
door: Mathilde Löffler
Maastricht was afgelopen zaterdag voor even een Europese culturele hoofdstad met twee evenementen van wereldformaat: de internationale kunst- en antiekbeurs TEFAF en het Jazz Maastricht Festival. Laatstgenoemde bood diepte, ambachtelijkheid, durf en experiment. 
Hoofdrollen voor Graig Taborn, Mulatu Astatke en Cristina Branco op Jazz Maastricht Festival.
Het Jazz Maastricht Festival heeft in voorgaande edities een breed publiek en een gedegen reputatie opgebouwd als festival voor liefhebbers van avontuurlijke, uiteenlopende jazz met een constante verrassende en hoge kwaliteit. Met een ambitieus en vernieuwend programma voor fijnproevers.
De organisatie had gekozen voor een ruime opzet met een overlappende programmering in meerdere zalen die voor iedereen iets speciaals te bieden had. Het programma was goed gevuld maar niet overvol. De zalen waren goed bezet, maar de looproutes bleven ruim toegankelijk en er waren voldoende zitplaatsen voorhanden. Een perfecte opzet zonder concessies die een zeer ontspannen beleving mogelijk maakte.
Cristina Branco
De aftrap in de grote zaal werd gedaan door fadozangeres Cristina Branco. Samen met haar pianist Joao Paulo Esteves da Silva had zij ervoor gekozen om gedurfd uit haar muzikale comfortzone te stappen met een intiem programma uitsluitend bestaande uit liederen van de Amerikaanse componist Cole Porter.
Gedurende het concert bleek dat haar meesterschap in de fado zich niet zomaar liet vertalen naar een andere muzikale wereld. Branco's timing en frasering waren soms onvast. Haar stemgeluid af en toe ijl en ronduit oncomfortabel, meer lijkend op klassiek in plaats van op musical of op jazz. Het Engels was slecht verstaanbaar en het Frans des te meer. Ook de begeleiding van Da Silva liet kansen liggen. Waar een duobezetting van een pianist een duidelijke gestructureerde aanpak vraagt met een eigen visie, daar waren de intro's acceptabel, het pedaalgebruik overvloedig en de eindes van de stukken vaak niet gearrangeerd. Het publiek reageerde afstandelijk, waarbij het respectvolle applaus de algemene verdiensten van Cristina Branco als musicus waardeerde, maar die in dit programma te weinig tot hun recht waren gekomen.
Cristina Branco met pianist Joao Paulo Esteves da Silva. Het trio van pianist Frank Giebels.
Frank Giebels Trio
Het trio van de Limburgse pianist Frank Giebels met de Belg Philippe Aerts op contrabas en Hans van Oosterhout op drums was daarentegen heer en meester in een aanstekelijk en hypercreatief concert. Met jazzstandaards in hoogstpersoonlijke bewerkingen waarin de musici elkaar voortdurend uitdaagden, op elkaars huid kropen en met ideeën over elkaar heen buitelden waarbij de vonken ervanaf spatten.
Invloeden van Ahmad Jamal, Bill Evans, Oscar Peterson, moderne akkoorden, eigentijdse bewerkingen met open popachtige akkoorden, het paste allemaal naadloos in elkaar binnen een stijlvol en haast onbetamelijk groovend geheel. Een concert waar iedereen zichtbaar goede zin van kreeg.
Mulatu Astatke
Spannend beloofde het optreden van de 72-jarige Ethiopische grootmeester op de vibrafoon Mulatu Astatke en zijn zevenkoppige band zeker te worden. Als een van de grondleggers van de Ethiopische jazz bracht de levende legende een eclectische mix aan stijlen ergens tussen jazz, latin, funk en afrobeat.
Met zijn zevenkoppige band met tenorsax, trompet en een stevige percussiesectie met drums en percussie zette hij een swingend, vrolijk en onweerstaanbaar optreden neer dat alle genregrenzen oversteeg. Met de grote drumsectie bleef hij schatplichtig aan de Afrikaanse traditie van opzwepende, over elkaar gelegde complexe ritmische patronen.
De zevenkoppige band van vibrafonist Mulatu Astatke. Ook Woody Black 4 en voormalig E.S.T.-drummer Magnus Öström traden op.
De blazers zorgden voor een jazzy sfeer in de veelal modale composities. Piano en keyboard zorgden met loops en patronen voor een eigentijdse popachtige touch en de vette basgitaar legde een stevig fundament voor de verbazingwekkende multi-instrumentalist Astatke op vibrafoon, wurlitzer, piano en percussie. Een feestelijk concert.
Gogo Penguin
Mulatu Astatke had op de ritmische kant ingezet. Het jonge pianotrio Gogo Penguin uit Manchester koos voor een geheel andere aanpak. Het trio bouwde klanklandschappen met een wijdse sfeer en een modern geluid. Intens, opwindend, sterk gebaseerd op melodieën en gebruikmakend van elektronica. Muziek die duidelijk de invloeden weerspiegelde van moderne trio's als Avishai Cohen en The Bad Plus. Een veelbelovende, technisch knappe band met de energie van popmuziek.
Craig Taborn
In de bovenzaal werd een schare liefhebbers een uur lang meegezogen in een zich langzaam en gestaag steeds dichter ontvouwende hypnotiserende soloperformance van de in Brooklyn gevestigde pianist Craig Taborn.
Taborn wekte de vleugel bedachtzaam tot leven. Hij stapelde open kwint- en kwartintervallen, liet de intervallen rondzingen en vulde deze aan met enkele motieven. Daarnaast bracht hij diepte aan door het gebruik van loops, ostinato's, steeds complexer wordende akkoorden en basfiguren. 
Pianotrio Gogo Penguin. Craig Taborn. Leadzanger Paul Janeway van St. Paul & the Broken Bones.
Taborn werkte in lagen, bouwde frames, liet hypnotiserende ritmes zich ontvouwen, stapelde akkoorden en construeerde bouwwerken die steeds verder evolueerden. Met een schitterende virtuositeit en zo complex, dat het soms leek of er drie, vier of meer handen aan het werk waren. Fascinerende pianomuziek die invloeden liet horen van Steve Reich en Philip Glass. Die gelaagd is, horizontaal, in collagestructuur. Met ijzersterke grooves, grote dynamiek, zeer complex en toch van een fascinerende eenvoud. Avontuurlijke geïmproviseerde jazz die grensverleggend is met de potentie om een publiek tot ver buiten de jazz te kunnen binden.
Dansen
Als afsluiter van het festival speelden St. Paul & the Broken Bones, een jong en succesvol soulsextet uit Alabama. De opvallende zang van leadzanger Paul Janeway liet je niet onberoerd en de soulvolle strakke show van de band kreeg het publiek aan het dansen.
Dat was mogelijk omdat op verzoek van de band op het achtertoneel een podium was gebouwd waarop - evenals op het hoofdpodium - het publiek mocht dansen. De verweesde stoelen in de theaterzaal spraken boekdelen en het concert bleek een waardige afsluiter van een bruisend festival. Een festival waar het publiek moeiteloos meegaat met elke stap en elke kwinkslag.
