In feite geldt die laatste bewering voor veel jazzmusici, die de basklarinet als tweede instrument kozen. David Murray kan er tot tranens geroerd op spelen. Don Byron, John Surman, Courtney Pine, Joseph Jarman; het zijn willekeurige namen die de basklarinet meetrokken in de ontwikkeling die zij doormaakten en het instrument daardoor een bredere bekendheid meegaven. En natuurlijk is er Louis Sclavis, een Fransman die wellicht de grootste meester is op de basklarinet.

In Nederland is het vooral Harry Sparnaay die de basklarinet spitsroeden liet lopen. En nu schaart Joris Roelofs zich aan zijn zijde. Hoewel de altsaxofonist al wat langere tijd de (geleende) basklarinet erbij deed – met name in het Vienna Art Orchestra – beschikt hij pas enige tijd over een eigen instrument. Dan maar meteen een cd opnemen, heeft hij wellicht gedacht.

Dat is ‘Aliens Deliberating’ geworden, een sublieme trioplaat, waarop Joris Roelofs zich laat begeleiden door de Nieuw-Zeelandse contrabassist Matt Penmann en de Newyorkse slagwerker Ted Poor. Een fantastisch driemanschap, dat aan elkaar is gewaagd, elkaar versterkt en tegelijk voor goed toegankelijke én ondoorgrondelijke muziek zorgt.

Dat is een tegenstelling in woorden, die in de hand wordt gewerkt door Joris Roelofs’ behandeling van de basklarinet. Hij ontworstelt er geluiden aan, die eerder nauwelijks te beluisteren waren, laat het instrument gillen als een sopraansaxofoon, maar legt ook de duistere diepten bloot, die de basklarinet zo’n uniek karakter geven.

Het prachtige geluid van Joris Roelofs’ basklarinet ligt ingebed in het spel van de twee andere bandleden. Contrabas en slagwerk zijn niet weggestopt in een begeleidende rol. Zij zijn de portiers naar een wereld van veelzijdigheid, waarin grote dynamische contrasten met het grootste gemak met elkaar worden verbonden. Bovendien voeren zij tegenspraak met de basklarinet. In ‘Kary’s Trance’, een van de twee stukken die niet van de hand van Joris Roelofs of Ted Poor zijn, voeren contrabas en klarinet een bassend tweegesprek; sterk ritmisch, met een open oor voor het opjuttende slagwerk.

‘Kary’s Trance’ is van Lee Konitz, ‘Sophisticated Lady’ van Duke Ellington. Zelden viel zo’n afwijkende interpretatie van deze klassieker te beluisteren: intiem, geheimzinnig, zeldzaam mooi getimed. Dit in sterke tgenstelling tot ’Before the Commonwealth’, waarin Joris Roelofs op volle snelheid, lenig en overrompelend, laat horen hoe hij zijn instrument tot in de verste uithoeken in de hand heeft.

En de rest van de twaalf stukken? Eén is er van Ted Poor, de negen andere van Joris Roelofs zelf. Ze staan in de rij om ook tot klassieker te worden verheven. Mits ze met de onmetelijke rijkdom worden uitgevoerd als op dit indrukwekkende album.

• Cd-presentatie 'Aliens Deliberating' op zondag 2 maart in Bimhuis, Amsterdam
  
  
  
  
  

Joris Roelofs – Aliens Deliberating
North Sea Jazz Festival, 14 juli 2013