Festival Mundial op het juiste spoor
FESTIVALRECENSIE. Festival Mundial, Spoorzone Tilburg, 29 en 30 juni 2013
tekst en beeld: Stef Mennens
Menigeen was in de weken voorafgaand aan het jaarlijks terugkerende Festival Mundial wellicht nog sceptisch. Over de vraag of de verhuizing van het Leijpark naar de 'bouwput' aan de Spoorzone in hartje centrum wel de juiste keuze zou zijn. Het antwoord kwam zaterdag, de eerste festivaldag, al kort na aanvang.
Bajoli van L'Orchestre de la Kutuba, de band Kottarashky & The Rain Dogs en zangers Monica Castillo van La Makina del Karibe op de podia van Festival Mundial.
In en rondom de monumentale gebouwen van de voormalige NS-werkplaats is ook een reuze gezellig festival voor het gehele gezin te organiseren. Van een bouwput was weinig te zien, dankzij de sfeervolle inrichting met bankjes en kunstgrastapijt, een zandstrand met cocktailbars en dj en een heuse stadstuin waar de bezoekers met eigen ogen konden zien dat sla en kool ook op een balkon op drie hoog zijn te kweken.
Doordat in de Spoorzone aanzienlijk minder vierkante meters dan in het Leijpark ter beschikking stonden en de festivalorganisatie met een kleiner budget moest zien toe te komen, was dit jaar afgezien van grote publiekstrekkers. Wereldmuziek in de ruimste zin van het woord stond ook nu echter volop op het programma, terwijl daarbinnen ook voor de muziekliefhebber die normaliter jazzclubs en –festivals bezoekt, genoeg te beluisteren viel. Veel van de hedendaagse wereldmuziek heeft immers haar wortels in de blues, of 'leent' elementen uit bijvoorbeeld de swing of funk.
Kottarashky
Zo begon het programma in de grote Koepelhal op de zaterdag met minimalism ethno-electronica van Kottarashky & The Rain Dogs. 'Digitale meestermuzikant' Nikola Gruev a.k.a. Kottarashky is binnen het geheel verantwoordelijk voor de 'grote lijnen' in de vorm van vocale jazz en instrumentale jazzsamples. Hij maakt als het ware voortdurend een 'statement' met zijn samples, waaroverheen klarinettist Aleksandar Dobrev en gitarist/toetsenist Hristo Hadzhigan improviseren.
Dit alles werd continu uiterst strak onderbouwd door bassist Yordan Geshakov en drummer Atanas Popov. Echt spannend werd het als Hadzhigan zijn gitaar verruilde voor de synthesizer; vanaf dat moment gingen jaren zeventig psychedelische klanken door het geheel lopen, heel fijntjes, maar duidelijk sfeerbepalend.
'To lounge or not to lounge', een fijne doorlopende muzieklijn, met strakke improvisaties daarboven en zeker ook dansbaar, hetgeen direct al aan het begin van het optreden van deze band bleek. Jammer van het vroege tijdstip, want deze superband met rasmuzikanten had meer publiek verdiend.
Aleksandar Dobrev en Hristo Hadzhigan van Kottarashky & The Rain Dogs. De band Swing Original Monks met de swingende zangeres Juana tussen het publiek.
Van de Koepelhal naar de grote zaal van de Hall of Fame, voor een optreden van Swing Original Monks. Op de website van deze band, samengesteld uit muzikanten afkomstig uit Latijns-Amerika, Europa en de VS, staat 'Es una banda que no hace fusión, tampoco confusión, es más bien una banda de infusión', hetgeen zoveel betekent als 'een band die noch orde, noch verwarring schept, maar onder de huid kruipt…'
Lieflijk
Het optreden werd lieflijk ingezet door zangeres Juana, helemaal alleen en als publiek kreeg je even, heel even, het idee dat het volgende uur gevuld zou worden met Ecuadoraanse traditionals. Bas, drums en elektronische samples maakten op uiterst plezierige wijze een einde aan die droom. Al snel begon de temperatuur in de inmiddels volle zaal op te lopen tot Latijns-Amerikaanse waarden en gingen alle beentjes van de vloer.
Het bekende 'drie akkoorden'-deuntje werd abrupt een rap met een felle tekst, dan weer een jazzy latinnummer zodra de trompettist van de band zich ermee ging bemoeien. Heen en weer, alsof buiten nog een vergeten loc aan het rangeren was, van spoor naar spoor. Onvoorspelbaar leuk, muzikaal en indringend tegelijk.
Op het Parkpodium, een groot openluchtpodium in het centrum van het festivalterrein, was later op de eerste festivaldag La Makina del Karibe te vinden, een zeskoppige Colombiaanse band die zoekt naar de Afrikaanse wortels in de Colombiaanse dansmuziek. Voerden tijdens de eerste nummers Afrobeat en soukous –de Congoleese rumba - de boventoon, daarna kreeg het optreden gaandeweg een steeds hoger funkgehalte. Wat zich uitte in korte, indringende gitaarrifs van Daniel Giraldo en de James Brownachtige zang van de superenergieke frontvrouw Monica Castillo.
Jammer dat de bassist geruime tijd niet in de gaten leek te hebben dat de stijl iets was veranderd en er te 'vet' onderdoor baste in plaats van zijn bas lekker venijnig te laten springen. Dit kan echter hebben gelegen aan de beperking die een concert buiten wat betreft akoestiek met zich meebrengt. Toch een geslaagd optreden, passend in de programmering van een wereldmuziekfestival.
Gitarist Daniel Giraldo van La Makina del Karibe. De band Auktyon in de Koepelhal. MAKYzard in de Hall of Fame.
Jazzgerelateerd
Op de zondag, de laatste festivaldag, stonden maar liefst vijf 'jazz-gerelateerde' optredens op het programma. Om te beginnen in de Koepelhal met Auktyon. Deze Russische band bestaat uit jazzmusici in hart en nieren, die ooit hebben besloten om zich op de rock te werpen, beter passend bij de boodschap tegen het toenmalige regime die ze wilden uitdragen.
Jammer dat voor het merendeel van het publiek de Russische teksten niet te verstaan waren, maar dat deze stuk voor stuk ook nu nog een duidelijke boodschap bevatten, bleek uit de manier waarop zanger/showman Oleg Garkusha en zanger/gitarist Leonid Fedorov deze snoeihard en rauw brachten. Het geheel klonk regelmatig nog 'donkerder' dan de muziek van menige gothic-band, vooral ook door de combinatie van basgitaar, baritonsax, contrabas en bastuba.
Die weer strak in het gareel werden gehouden door een beukende bassdrum, waardoor het geheel de indruk wekte van een eindeloos lange, zwaar beladen goederentrein die langs davert over een van de achter de Koepelhal liggende sporen. Is dit nog leuk? Ja, zeker zodra saxofonist/klarinettist Nikolay Rubanov het altissimoregister van de baritonsax opzocht en in zijn improvisatie metershoog boven het donkere, doordaverende muzikaal fundament leek te gaan zweven.
Of als trompettist Yuriy Parfenov het heft in handen nam en uit zijn trompet klanken toverde die het midden hielden tussen Eric Vloeimans en Markus Stockhausen. Het geheel werd dan overweldigend en ontroerend tegelijk. Ook deze band verdiende eigenlijk een later tijdstip in de festivalprogrammering.
In de oude Wagenmakerij was iets later Aziz Sahmaoui & University of Gnawa te horen. Deze Marokkaanse band van jonge musici mixt Noord-Afrikaanse en Senegalese ritmes met jazz, reggae en gnawa-trance. Dit laatste uitte zich met name in de zang, die bijna cyclisch is, als een mantra. Voortdurend werd deze weer doorkliefd door de baslijn en improvisaties op synthesizer.
In de goedgevulde Wagenmakerij wist deze Marokkaanse band het publiek al snel voor zich te winnen, met muziek die zonder meer aansloot bij de hedendaagse muziekscène, zonder dat daarbij de roots werden vergeten. Even leek 'Suzanne' voorbij te komen tijdens een intro, alleen heette zij nu 'Fatima', gedragen op een reggaeritme. Verrassend, verfrissend, dansbaar.
De Marokkaanse band Aziz Sahmaoui & University of Gnawa in de Wagenmakerij. De tweemansformatie Jazzsteppa met drummer Xperimentalist en blazer BarBie.
Blindelings
Op deze tweede festivaldag bleek het publiek op de nieuwe locatie de weg naar de verschillende podia weer blindelings te kunnen vinden, zoals voorheen in het Leijpark. Zo was de Grote Zaal van de Hall of Fame voor een optreden van MAKYzard rond half vier al snel vol.
MAKYzard is de band rondom de Belgische rapper MAKY. Jazz? Jazeker, want deze band verwerkt alle muziekstijlen die passen bij de boodschap van hun songs, maar vooral jazz, latin-jazz en flamenco. Zich herhalende melodielijnen onder deze maatschappijkritische teksten werden virtuoos omspeeld door flamencogitarist Marolito en trompettist Luc Lethuillier, daarbij ondersteund door DJ Odilon. Hedendaagse, jazzy, maar zeker ook heel relaxte muziek, met teksten die aan het denken zetten.
Van de ene Belg met zijn band naar de andere, dit keer geboren in Kongo, maar opgegroeid in Wallonië: Baloji et L'Orchestre de la Kutuba. Vanaf het Parkpodium lieten zij aan het eind van de middag een mix van Afro-ska, soul en jazz horen. Ook nu weer teksten met een boodschap voor het publiek, op een fundament van superstrakke ritmes, omweven door synthesizer en gitaar.
Dit laatste instrument wordt bespeeld door een virtuoze gitarist die niet alleen iets weg heeft van BB King, maar ook regelmatig op BB-Kingachtige wijze strakke bluesimprovisaties door het geheel wist te mixen. Baloji et L'Orchestre de la Kutuba wist het publiek zonder meer te overtuigen.
Dubstep, drums en trombone… met als naam Jazzsteppa. Was je aan de late kant, dan betekende dat even wachten voordat je naar binnen mocht. Pas als er luisteraars de Kleine Zaal van de Hall of Fame verlieten, mochten er weer evenveel nieuwe naar binnen, want het was bomvol bij het optreden van deze tweemansformatie, bestaande uit BarBie (trombone, MC, effecten) en Xperimentalist (drums en effecten).
Dubstep-vibe
Strakke en snoeiharde elektronische dubstep-vibe, versterkt door drums en effecten en van jazz en blues afgeleide improvisaties, elektronisch - in de vorm van veelal cyclische samples of akoestisch - vocaal of op trombone, dat is de muziek van Jazzsteppa. De toch al krachtige elektronische dubstep-vibe weten zij meesterlijk alleen nog maar krachtiger te maken. In de kleine zaal van de Hall of Fame liep de temperatuur dan ook al snel op tot zomerse waarden.
Spannend, ontroerend, liefelijk, muzikaal, jazzy (haha). Leuk en aardig maar het viel mij ontzettend tegen. De akoestiek in zo'n fabriekshal is echt niet om over naar huis te schrijven. Met een halfvolle zaal gaat het geluid alle kanten op en is er van de band niets te horen. Op het podium waar La Makina del Karibe speelde was het geluid ontzettend slecht. Net als dit stuk vond ik het festival verdrinken in cliché's. Wat mij betreft heeft de verhuizing het festival niet veel goed gedaan. Daar waar je in het park in het gras kon zitten, sta je nu te hossen in een ouwe loods. Nee, dankje.
Mundial - 05-07-’13 11:51