De titel van Koen Schoutens boek met interviews mag gerust ook ironisch worden opgevat. Jazzhelden? Rita Reys die vraagt of de interviewer misschien hongerig is. ‘Zal ik wat eieren bakken?’ Pat Metheny die zegt dat hij het liefste onzichtbaar zou zijn, ‘alleen maar geluid.’ Bij een held stel je je toch iets stoerders voor.

Bescheidenheid spreekt uit een groot deel van de hier gepubliceerde interviews die Volkskrantjournalist  Koen Schouten uit zijn journalistiek werk van de afgelopen acht jaar selecteerde. Ook iconen als Sonny Rollins en Lee Konitz lopen bepaald niet naast hun schoenen. Het is de mooie rode draad in een boek dat vooral de diversiteit van de jazz recht wil doen. Vaderlandse grootheden als Eric Vloeimans, Han Bennink en Willem Breuker komen aan bod, net als de populaire zangers Paul Anka en Jamie Cullum en bepaald niet mainstream muzikanten als Steven Bernstein en Ned Rothenberg.

Schouten doet verder geen poging om de interviews op een of andere manier met elkaar te verbinden. Dat is een verstandige keuze. De geïnterviewden en daarmee de interviews spreken voor zich. Jamie Cullum mag dan voor veel jazzliefhebbers geen held zijn, het verhaal dat hij te vertellen heeft, is wel degelijk interessant, ook al staat hij dan veraf van iemand als Misha Mengelberg.

De belangrijkste kwaliteit van Schouten is dat zijn teksten vaart hebben. Dat is een kwestie van stijl, maar ook de verdienste van een ondervrager die zich weet te beheersen. Schouten kiest een of twee in het oog springende kwaliteiten van de geportretteerde en laat het daar slim bij. Daardoor zijn het heldere verhalen geworden waarvan een groot aantal je meteen bijblijven.

Benjamin Herman die geen rijbewijs heeft omdat hij al zijn geld uitgaf aan het maken van platen. Bijvoorbeeld, of Willem Breuker die verzucht: ‘Het valt me op dat veel mensen slecht associatief kunnen denken. Maar juist als je dat kunt, kan het leven volgens mij wel aardig zijn en kom je tot iets. Dingen hoeven dan ook niet zo vreselijk goed te kloppen. Alles wat zogenaamd klopt, daar heb je niet veel aan.’

Veel interviews zijn destijds in  De Volkskrant verschenen met een actuele aanleiding. Meestal een op handen zijnd optreden van een artiest in Nederland. Die achterhaalde informatie is kundig uit de teksten weggesneden zonder dat dit ten koste gaat van hun zeggingskracht. Een punt van kritiek is wel de redactie, want er is toch her en der wel een typefout in een naam of titel blijven staan.

Curieus is ook het interview met Enrico Rava. Schouten schrijft: ‘Waar veel trompettisten als tweede instrument een omfloerst klinkende bugel (in het buitenland flügelhorn genoemd) in hun  koffer hebben, bevat die van Rava niets anders dan een trompet.’ Kort nadat deze tekst in de krant verscheen, publiceerde de VPRO-gids een uitgebreid artikel van Frits Lagerwerff over Rava en de ‘vergulde roompot’ ofwel de bugel. Er stond zelfs een foto bij afgedrukt waarop Rava bugel speelde. Desondanks heeft Schouten niets in deze passage veranderd.

-