Veelvoud aan koortjes bij Sax Connection
CONCERTRECENSIE. Sax Connection, Porgy en Bess Terneuzen, 4 november 2012
beeld: Eddy Westveer
door: Mischa Beckers
De Belgische saxofonist John Snauwaert is vaak in New York en ontmoet daar muzikanten met wie hij op tournee gaat. Momenteel reist hij rond met het kwintet Sax Connection. Daarin spelen twee kopstukken uit het Vanguard Jazz Orchestra, de saxofonisten Dick Oatts en Gary Smulyan. Al vanaf 1965 speelt dit orkest elke maandagavond in The Village Vanguard, een van de oudste en beroemdste jazzclubs van New York. En waren die saxofoons connected tijdens dit concert in Porgy en Bess in Terneuzen?
De kopstukken van Sax Connection: Gary Smulyan, Dick Oatts en John Snauwaert.
Het idee achter Sax Connection komt van Gary Smulyan. Twee jaar geleden was Snauwaert op tournee met deze baritonsaxofonist. In die tijd werden de plannen gesmeed. Smulyan wilde graag iets neerzetten met drie saxofoons. Met Snauwaert besloot hij om Dick Oatts, de artistiek leider van het Vanguard Jazz Orchestra, te vragen. Bart de Nolf op contrabas en drummer Bruno Castellucci completeren het geheel.
Snauwaert begon in Terneuzen wat lauw in het lichtvoetige ‘Step Lighty’ van Joe Henderson. De twee Amerikanen lieten in hun solo’s meteen wat gespierder werk horen. In de volgende stukken ‘Just Us’ van Dick Oatts, gebaseerd op de akkoorden van ‘Just Friends’ en Donald Byrds ‘Blues Medium Rare’ was de balans gelijkgetrokken. De stijl neigt naar postbop met moderne harmonieën. En die harmonieën vormen de uitdaging in een kwintet met drie saxofoons, maar geen akkoordinstrument.
Tweestemmig
Daar hadden de heren mooie oplossingen voor bedacht. Zo zetten Oatts op altsaxofoon en Snauwaert op tenor een tweestemmig koortje neer waar Smulyan diepe baritonklanken tegenin blies, klonken driestemmige partijen, of ontstonden ver van de microfoons onverwacht dalende lijntjes, die een solo van Snauwaert begeleidden.
Er werd flink geïmproviseerd. Interessant om te zien en horen hoe de drie heren dat aanvlogen. Bijvoorbeeld bij het vertrekpunt vanaf een thema. Snauwaert meer in lange, melodieuzer lijntjes, met soms een stapje buiten de akkoordprogressie. En Oatts, die bij aanvang steevast een ferme stap naar voren zette, een setje noten opgooide, daarmee aan het dribbelen sloeg of er als een speer mee vandoor ging.
Sax Connection met slagwerker Bruno Castellucci en contrabassist Bart de Nolf.
Smulyan speelde veel noten en bedacht steeds manieren om themanoten of lintjes te herfraseren. Doordat Smulyan en Oatts na een solo steeds bijeen gingen staan aan de zijkant van het podium en elkaar lachend complimenteerden, ontstond (onbedoeld) het beeld dat Snauwaert tegen de Amerikanen op moest boksen.
Midden in de eerste set serveerde het kwintet drie ballads. In elk daarvan had dit keer slechts één van de saxofonisten de hoofdrol. Oatts trok hier veel aandacht, met korte stoten, heldere klanken en aangrijpend vibrato. Was er een connection? Reken maar. Drie saxofonisten van dit niveau moet haast wel hogeschooljazz opleveren, maar die kan doodslaan als er geen interactie en respect is. Dat was er volop. Het was goed opletten geblazen want in hoog tempo kwamen hele stukken jazzgeschiedenis voorbij.
Gelachen
Er werd ook op het podium veel gelachen en genoten. Ondanks dat er vooraf maar weinig kon worden gerepeteerd, was de interactie en de klik duidelijk. Een simpele aanwijzing als ‘vier maten vooraf’ of ‘meteen vanaf vier’ was voldoende om te vertrekken. Waar toch nodig dirigeerde Oatts bijvoorbeeld waar Castellucci breaks moest spelen – in een vet groovende blues in die een New Orleans sausje was gegoten - of waar de koortjes omhoog gingen. Drie verschillende saxofonisten vulden elkaar aan, daagden elkaar uit en klonken als één geheel in een veelvoud aan koortjes.
