NIEUWS/ACHTERGROND
door: Rinus van der Heijden









Louis Sclavis tijdens November Music met Tetzepi op de planken.
Foto © Jos Knaepen.


November Music, het festival voor nieuwe, hedendaagse muziek, dat elk jaar in Den Bosch wordt georganiseerd, heeft wederom een essentieel deel van zijn programmering gewijd aan jazzmuziek. Vijay Iyer, Misha Mengelberg, Octurn, Tetzepi en Louis Sclavis en een aantal ECM-musici zijn de vaandeldragers.

Dat jazz een belangrijke plaats inneemt in de programmering van November Music ligt voor de hand. Doordat in de moderne jazz de opmars van elektronica en computers niet meer te stuiten is en die elementen ook in de hedendaagse gecomponeerde- en geïmproviseerde muziek hun plek hebben gevonden, zijn deze muziekvormen naar elkaar toegegroeid. ‘Muziek van nu door de makers van nu’, het thema van November Music, gaat dan ook voor beide richtingen op.

November Music 2012 duurt van 7 tot en met 11 november. Vijfenvijftig concerten c.q. voorstellingen worden tijdens de twintigste editie gepresenteerd op een aantal locaties in de binnenstad van Den Bosch. De organisatie vat het concept van het festival als volgt samen: ‘hedendaagse gecomponeerde muziek, jazz- en wereldmuziek, muziektheater, geluidskunst en genre-overstijgende muziekproducties’.

Van de vijf festivaldagen zou je er twee met een thema kunnen bedenken: die van donderdag 8 en van vrijdag 9 november. Deze vrijdag staat in het teken van de jazz. De avond wordt geopend met een concert van de pianisten Vijay Iyer en Misha Mengelberg, een duotreffen dat vooral in het teken van strijd zal staan. Behalve met Mengelberg treedt Iyer nog op met zijn eigen trio.

Octurn
Het Brusselse Octurn heeft zes Tibetaanse monniken van het Gyuotoklooster meegebracht: het westen ontmoet het oosten, zou je kunnen zeggen. De avond krijgt een stijlvol einde door het concert van het Nederlandse bigtet Tetzepi, met als gast de Franse klarinettist/basklarinettist Louis Sclavis.

De rode draad op donderdag de 8e wordt gevormd door minimal music. Asko/Schönberg/Slagwerk Den Haag brengt een eigen versie van Steve Reichs ‘Music for 18 Musicians’, een van de ankerstukken uit de minimal music. Het verrassende collectief Lunapark en pianist Ralph van Raat buigen zich over het nieuwe pianoconcert ‘Hard Cuts’ van Frederic Rzewski. Daarnaast komen werken van Piet-Jan van Rossum, Arnold Marinissen en Anthony Fiumara op de lessenaars. En dan is er nog ‘Rushes’ van de Amerikaanse componist Michael Gordon. De compositie is geschreven voor zeven fagotten en wordt vertolkt door het gloednieuwe Rushes Ensemble.

Arve Henriksen verschijnt in het project van de Noorse ambientproducer Jan Bang. Octurn treedt op met de Tibetaanse monniken van het Gyuotoklooster. Misha Mengelberg kruist de degens met Vijay Iyer in een duoconcert.

Op zaterdag staat een van de publiekstrekkers van November Music te trappelen: ECM Artists in Concert. Dat mag je althans concluderen nadat vorig jaar een eerste lichting muzikanten van het Duitse ECM-label naar Den Bosch afreisde. De belangstelling was toen zo groot dat nu wordt uitgeweken naar de grootste zaal van November Music: die van de Verkadefabriek. Het internationaal kwartet van pianist Wolfert Brederode gaat een muzikale samenwerking aan met violist Mark Feldman, een van de pijlers van de formatie Bar Kokhba van de Amerikaanse alleskunner John Zorn.

Pianist Harmen Fraanje kruist de degens met de Italiaanse trompettist Enrico Rava. Beiden speelden nog nooit met elkaar en als hun concert hetzelfde uitpakt als dat van saxofonist Yuri Honing en pianist Craig Taborn vorig jaar tijdens November Music – ook zij troffen elkaar voor het eerst – dan wacht het publiek vuurwerk.

De Noorse ambientproducer Jan Bang komt met zijn project ‘And Poppies from Kandahar’. Hij werkt daarin met trompettist Arve Henriksen en gitarist Stian Westerhus naar uitgestrekte klankvelden toe, opgeroepen met elektronica en sampling, die ter plekke wordt ontworpen.

Fred Momotenko
Opvallend in de programmering is de samenwerking tussen componist Fred Momotenko, choreograaf Hans Tuerlings, blokfluitist Jorge Isaac en videokunstenaar Jasper Kuipers. De Russische Tilburger Momotenko componeerde speciaal voor November Music zijn eerste grote muziektheaterwerk ‘Cloud-Messenger’, gebaseerd op werk van de vijfde-eeuwse Sanskrietdichter Kalidasa.

Het slotconcert op zondagavond is in handen gelegd van de Nederlandse componist Michel van der Aa en strijkersensemble Amsterdam Sinfonietta. ‘Up-Close’ uit 2011 van Michel van der Aa vormt de hoofdmoot, een compositie voor solo-cello, strijkers en filmprojectie.

November Music brengt voorts de première van ‘Cross Avenue’ van het Tilburgse componistenduo Strijbos & Van Rijswijk. Het betekent de opening van het festival. Het werk wordt uitgevoerd door het vermaarde New Yorkse strijkkwartet Ethel en de beide componisten. Zij krijgen tijdens deze avond de Prins Bernhard Cultuurprijs Noord-Brabant voor muziek uitgereikt. Festivalcomponist 2012 is Robin de Raaff, centrale gast is pianist Frederic Rzweski, er komt een retrospectief over geluidskunstenaar Horst Rickels voorbij, er is een Kunstmuziekroute, een Kids Route, een Nederlandse Componisten Route en nog veel meer.

• 7 tot en met 11 november, Den Bosch: www.novembermusic.net