CONCERTRECENSIE. Gent Jazz, de Bijloke Gent, 6 en 7 juli 2012.
beeld: Gemma Kessels, Jos L. Knaepen
door: Rinus van der Heijden

Het is een euvel waar de jazz al lang aan lijdt: té veel iconen zijn haar ontvallen. Maar er zijn er nog: Gent Jazz liet er verscheidene zien en horen. Joe Lovano, Dave Douglas en Joey Baron bijvoorbeeld. Samengekomen in een kwintet waarin jonge waterdragers de fakkel komen overnemen: contrabassiste Linda Oh en pianist Lawrence Fields.

Voor Jim Hall, Gretchen Parlato en Wayne Shorter trokken veel mensen naar Gent Jazz 2012.

Tenor/sopraansaxofonist Joe Lovano en trompettist Dave Douglas zijn ten zeerste aan elkaar gewaagd. Dat komt enerzijds omdat ze beschikken over een enorme dot aan ervaring, anderzijds omdat zij eigenhandig de status hebben opgebouwd, die hen wereldroem verschaft. En dus kon je vanaf de eerste noten verwachten dat meteen de slag viel: de trompet van Douglas verscheurde letterlijk het saxofoonspel van Lovano. Maar die laatste gaf uiteraard geen krimp: ook hij nestelde zich met muzikaal geweld in het spel van zijn opponent.

Dave Douglas is een krachtblazer, maar hij trekt de toehoorder ook zijn details in. Joe Lovano beschikt over een ongebreidelde fantasie, waarbij rijke improvisatie en harmonische vondsten om voorrang vechten. Maar bovenal beschikken zowel hij als Dave Douglas over de gave hun instrumenten niet alleen te laten kempen, maar evenzeer samen te laten zingen. Daarbovenop is de logische, naadloze opeenvolging van soli van trompet en tenorsaxofoon indrukwekkend.

Joey Baron is een verhaal apart. Je zult als solist of als begeleider maar door hem achterna worden gezeten – of vooruitgelopen, want Barons spel en ritmische vondsten zijn niet in te voelen. Daaraan alleen al heb je een dagtaak om je trein op de rails te houden.


Joe Lovano en zijn jonge begeleiders Lawrence Fields achter de piano en contrabassiste Linda Oh.

De aanwezigheid van contrabassiste Linda Oh en pianist Lawrence Fields vormde een schitterend contrast binnen de groep. De jonge begeleiders letten voortdurend op de verrichtingen van de grote meesters, maar raakten daarbij nooit het spoor kwijt. Het zorgde voor een adequate samenvoeging van gearriveerd en aanstormend talent.

Jim Hall
Een ander icoon uit de jazz is gitarist Jim Hall. Hij is inmiddels 81 jaar. Na zijn concert in Gent moet worden geconcludeerd, dat het beste er bij hem af is. Hall speelde vooral veel akkoorden met over het algemeen een vrij krachteloze aanslag. Hierdoor hoorde je het plectrum slap langs de snaren glijden, wat een onaangenaam, plastic geluid teweeg bracht. Contrabassist Scott Colley deed het heel wat beter, maar in zijn eentje kon hij het duoconcert niet redden. Je vraagt je in arren moede af of het nodig is dat je moet horen hoe een 81-jarige nog gitaar kan spelen. Liever niet, zou je zeggen.

Gretchen Parlato tekende voor een van de topconcerten van Gent Jazz. De Amerikaanse zangeres is zonder meer een persoonlijkheid op het podium, maar meer nog onderscheidt zij zich van andere jazzvocalisten door het gebruik van haar stem. Haar keel is het epicentrum van haar stembanden, dáár gebeurt het allemaal. Haar spraakorgaan waart eerst rond in de keelholte, voordat de stemklanken Parlato’s mond verlaten. Bovendien beheerst zij een afwijkende ademtechniek, waardoor je goed kunt horen hoe ze haar levenslucht onderdeel maakt van haar vocale verrichtingen.


Het duo Jim Hall, Scot Colley. Gretchen Parlato en contrabassist Taylor Eigsti. Rietblazer Fabrice Alleman trad op met zijn New Quartet.

Wellicht door dat laatste klinkt haar stem hees en geil. Gretchen Parlato’s stemkarakter beweegt zich tussen dat van Astrud Gilberto en Cindy Lauper. Van de laatste heeft ze het kinderlijke, van de eerste het lage en verleidelijke timbre. Het sterkst is de zangeres in nachtclubliedjes die over liefde en een harmonisch leven gaan. Een aantal van haar stukken heeft een filosofische en antroposofische inhoud, waarmee ze de teksten van haar liedjes ook al uittilt boven het gemiddelde van andere jazzzangeressen. Een belangrijk detail: Gretchen Parlato haalt haar succes niet alleen binnen: haar begeleidingsband met pianist Taylor Eigsti, contrabassist Burniss Travis en slagwerker Kendrick Scott heeft er een belangrijk aandeel in.

Fabrice Alleman
Een verrassing mag het concert van rietblazer Fabrice Alleman’s New Quartet worden genoemd. De 45-jarige saxofonist uit Bergen won vorig jaar de Sabam Jazz Award op Gent Jazz en trad nu aan met Reggie Washington op akoestische en elektrische bas, Lionel Beuvens op slagwerk en Nathalie Loriers op piano en Fender Rhodes. Gedurfd en intrigerend was Alleman’s ‘Suite of the day’, een driedelig werk. Alleman zong zichzelf de morgen in, met nadrukkelijke ondersteuning van de piano, om nadien op zijn tenorsaxofoon met galm de middag en avond te laten passeren. De leider tekende voor een gestage opbouw van de suite, met een bescheiden rol voor contrabas en slagwerk, die uitmondde in een gedegen medium-tempo. Doordachte tempowisselingen en fraaie improvisaties maakten het concert áf.

Tenor- en sopraansaxofonist Wayne Shorter liet zich van een nieuwe kant zien. Zijn kwartet, met Danilo Perez op piano, John Patitucci op contrabas en Jorge Rossy op slagwerk veroorzaakte voortdurende golfbewegingen van samengebalde energie en sprankelende harmonische en melodische vloeivelden. De pianist bleek dé aangever voor Wayne Shorter, die duidelijk houdt van opklimmende notenreeksen, vaak opmaat voor ophitsende solo-exercities van de ritmesectie. Shorter oormerkte zijn spel met onvoorspelbare wendingen – kort, lang, lang, kort – en abrupte afbrekingen in zowel begin- als eindfrases van de composities.


Wayne Shorter met contrabassist John Patitucci en pianist Danilo Perez.

Het Brad Mehldau Trio voldeed aan alle verwachtingen. De pianist bouwt zijn ijzingwekkende techniek nog altijd verder uit en met de aanwezigheid van de superbe begeleiders Larry Grenadier op contrabas en Jef Ballard op slagwerk, kan er niets mis gaan. Dat deed het ook niet, zij het dat de arrogante houding die de pianist zich allengs méér aanmeet, contact met het publiek nauwelijks mogelijk maakt. We zullen het er maar op houden, dat dit onderdeel is van zijn enorme kunstenaarschap.

Manco
Met het noemen van het pianotrio van Brad Mehldau mag een manco worden aangestipt in de programmering van Gent Jazz 2012. De pianotrio’s waren té zeer aanwezig, al of niet in samengestelde vorm. Igor Gehenot kwam evenals Mehldau met een zuiver pianotrio; altsaxofonist Miguel Zenón had er een bij zich om hem te begeleiden, maar doordat hij vaker achter dan voor de coulissen was, moest het trio de zaken opknappen. Gretchen Parlato had een dergelijk driemanschap bij zich; Wayne Shorter eveneens en Dave Douglas/Joe Lovano en Fabrice Alleman ook al.  Dit alles maakt dat in elk geval deze recensent de komende weken even geen piano meer kan luchten of zien.

Gent Jazz 2012 – dat van woensdag tot en met zaterdag wordt voortgezet met meer popgerichte concerten – heeft zichzelf opnieuw bewezen als een toonaangevend evenement. Maar bovenal liet het horen dat jazz mensenmuziek is in de ware zin van het woord. Mensenmuziek, ooit zo omschreven door Willem Breuker, die er het tegenovergestelde mee bedoelde van wat hij noemde debielenmuziek: de commerciële drie-akkoordenhits die helaas hand over hand opduiken bij andere jazzfestivals. Welke, dat mag de lezer zelf invullen. In elk geval nooit bij Gent Jazz.

Op Gent Jazz werden nog twee prijzen toegekend. Kris Defoort ontving de SABAM Jazz Award in de categorie ‘Gevestigde Waarde’.  Aan deze award is  een geldbedrag van 10.000 uuro verbonden. De prijs voor jong talent, De Jeugd & Muziek Jazz Award, goed voor 5000 euro, ging naar Lander Gyselinck. Ook de Muze van SABAM  werd uitgereikt en wel aan Jacobien Tamsma.

The Unrevealed Society werd de winnaar van Jong Jazz Talent Gent 2012. Een wedstrijd voor muzikanten die klaar zijn om de grotere podia te bestormen. De winnaar speelt een concert op Jazz Maastricht, het slotconcert van Jong Jazztalent Gent 2013 en een reeks concerten in het kader van een JazzLab. Volgend jaar staat The Unrevealed Society ook op het hoofdpodium van Gent Jazz.

• www.gentjazz.com

Meer Gent Jazz 2012:

• 06-07-12 Paco de Lucia opent Gent Jazz magistraal (recensie)