CD-RECENSIES
door: Rinus van der Heijden









Ali Haurand is een van de grote initiators van het European Jazz Ensemble. Foto © Vera Mennens.


In de jaren zeventig van de vorige eeuw had je in Europa twee bloedgroepen jazzmusici. De – laten we ze zo maar noemen – vrije jongens, die met de Amerikaanse free-jazz als grote voorbeeld op dit continent een nieuwe muziekstroming introduceerden. Die bestond uit een mengelmoes van Amerikaanse vrije-improvisatiemuziek met invloeden uit Westeuropese gecomponeerde- en geïmproviseerde muziek. Deze vrije jongens kwamen vooral uit Nederland en Duitsland, maar ook Engeland en Frankrijk en in mindere mate Scandinavië droegen een steentje bij.

Tegelijkertijd bleef in Europa de wat traditionelere jazzmuziek, geënt op de bebop en aanverwante soorten uit Amerika, zich doorontwikkelen. Tot deze categorie behoorden – toen – jonge musici als bijvoorbeeld Gerd Dudek, Alan Skidmore, Ali Haurand en Tony Levin. Zij vormden niet zozeer tegenwicht voor de golf van vrije muziek die Europa overspoelde, maar veeleer gaven zij nieuwe vormen aan de oorspronkelijke Afro-Amerikaanse improvisatiemuziek, die jazz heet.

In 1976 richtten tenorsaxofonisten Alan Skidmore, Leszek Zadlo en Gerd Dudek, contrabassist Ali Haurand en slagwerker Pierre Courbois een kwintet op dat zich bezig ging houden met de zogeheten Euro-Jazz, waarin musici zowel de traditie als nieuwe verworvenheden gingen onderzoeken. Het kwintet werd de voorloper van het European Jazz Ensemble, dat nu 36 jaar bestaat. Vooraanstaande namen maakten er ooit deel van uit: Manfred Schoof, Tony Oxley, Enrico Rava, Philip Catherine, Louis Sclavis, Jarmo Hoogendijk en Joachim Kühn. Vanaf de geboorte geeft het European Jazz Ensemble speelgelegenheid plus de grootst denkbare ruimte aan nieuwe ideeën van musici die zich aanmelden.

Het European Jazz Ensemble is intussen nog springlevend. Anno nu wordt het orkest gevormd door een octet en tentet, bestaat er een European Jazz Quintet, European Jazz Trio met als gast fluitist Jiri Stivin, European Jazz Trio en nog enkele kleine gelegenheidstrio’s. Wie de muzikale verrichtingen van het European Jazz Ensemble wil beluisteren, kan terecht bij drie onlangs (opnieuw) uitgebrachte cd’s.


European Jazz Ensemble – 30th Anniversary Tour 2006
bezetting: Alan Skidmore, Gerd Dudek en Stan Sulzmann tenorsaxofoon; Jiri Stivin en Charlie Mariano altsaxofoon (fluit); Manfred Schoof trompet en flugelhorn; Pino Minafra en Matthias Schriefl trompet; Conny Bauer trombone; Rob van den Broeck en Joachim Kühn piano; Ali Haurand en Sebastién Boisseau contrabas; Daniel Humair en Tony Levin slagwerk
opgenomen: 2006
release: 2011
label: Konnex
tracks: 7
tijd: 56.13
website: www.konnex-records.de - www.jazzbox.com/eje


In zeven eigen stukken laat het ensemble horen hoe jarenlange samenwerking en individueel vakmanschap het European Jazz Ensemble onderscheidt van elk vergelijkbaar orkest. Soms klinken stukken charismatisch, soms spiritueel, zonder in belletjesgerinkel of eindeloos gefreak te vervallen. Opvallend is het vier minuten durende ‘Liptricks’, waarop Conny Bauer laat horen hoe een trombone óók en daardoor volstrekt onconventioneel kan klinken.


European Jazz Ensemble – 35th Anniversary Tour 2011
bezetting: Alan Skidmore tenorsaxofoon; Gerd Dudek tenor- en sopraansaxofoon; Stan Sulzmann tenorsaxofoon; Jiri Stivin fluit en altsaxofoon, Matthias Schriefl trompet; Rob van den Broeck piano; Ali Haurand contrabas; Clark Tracey slagwerk
opgenomen: 2011
release: 2011
label: Konnex
tracks: 5
tijd: 61.55
website: www.konnex-records.de - www.jazzbox.com/eje


In een kleinere bezetting en met langere nummers gunt het European Jazz Ensemble zich de tijd om het opnieuw zelfgecomponeerde materiaal minutieus uit te werken. Schitterend is het duostuk ‘Ali’s Source & Ali’s Waltz’, een ruim 24 minuten durend werk van de hand van Ali Haurand, die tegenwoordig wordt gezien als dé leider van het ensemble. De compositie is gearrangeerd door Manfred Schoof, die eigenlijk alleen ruimte gunt aan de blazers. Het intro is voor rekening van contrabassist/leider Haurand, in het tweede deel mag slagwerker Tracey ook aanschuiven. 


Ali Haurand & Friends – Ballads
bezetting: Charlie Mariano altsaxofoon; Gerd Dudek sopraan- en tenorsaxofoon; Jiri Stivin fluiten en altsaxofoon; Alan Skidmore tenorsaxofoon; Rob van den Broeck piano; Ali Haurand contrabas;
Daniel Humair en Tony Levin slagwerk
opgenomen: 2005
release: 2011
label: Konnex
tracks: 12
tijd: 78.44
website: www.konnex-records.de - www.jazzbox.com/eje


Dit album is opgedragen aan Charlie Mariano en Tony Levin, die respectievelijk in 2009 en 2011 overleden. Bij het heruitbrengen in 2011 wist niemand dat kort daarna een ander belangrijk bandlid de groep zou ontvallen: pianist Rob van den Broeck. Hij overleed op 30 april van dit jaar. Rob van den Broeck maakte vanaf 1981 deel uit van het European Jazz Ensemble. Hij drukte door zijn composities en wellicht meer nog door zijn spel een definitief stempel op dit voor de Europese jazz zo belangrijke orkest.

Op ‘Ballads’ is de pianist afwisselend te horen in twee trio’s en een kwartet. In geen enkele van de twaalf stukken klinkt zijn spel gedateerd. Zijn enorme fantasie, klankrijkdom en eigenzinnige manier van improviseren creëren een niveau waarop elk bandlid een even groot aandeel levert aan het totaalgeluid. De pianist is daardoor geen begeleider, evenmin als Gerd Dudek en Ali Haurand dat zijn. Ze stapelen allen solo’s op, waaruit massieve bouwwerken ontstaan.

Op deze cd zijn naast eigen werk van de bandleden ook ballades opgenomen van grote mondiale musici: Cole Porter (‘Everytime We Say Goodbye’), Thelonious Monk (Round ((About)) Midnight), Mal Waldron (‘Soul Eyes’)en Jimmy Rowles (‘The Peacocks’).

Drie documenten, die nooit prijs mogen worden gegeven aan de tijd.