CD-RECENSIE

Talking Cows – Almost Human
bezetting: Frans Vermeerssen tenorsaxofoon; Robert Jan Vermeulen piano; Dion Nijland contrabas; Yonga Sun slagwerk
opgenomen: 3 en 4 juli 2011 in Studio Wijnbergen in Harlingen
release: 2012
label: Morvin Records
tracks: 10
tijd: 64.06
website: www.talkingcows.nl - www.morvinrecords.nl
door: Rinus van der Heijden



Talking Cows pretendeert een puur Nederlands jazzkwartet te zijn. Is dat natuurlijk ook, met vier Nederlandse uitvoerders binnen de gelederen. Ook de aanpak lijkt vaderlands: Talking Cows wil de grenzen verkennen van hetgeen de Nederlandse geïmproviseerde muziek in pakweg veertig jaar heeft opgeleverd.

Dit alles is dus wel degelijk Nederlands, maar dan kom je bij het punt hoe dat in de praktijk uitpakt. Op Talking Cows’ nieuwste – en derde cd – ‘About Human’ klinkt het kwartet als in de beste Afro-Amerikaanse traditie uit de jaren vijftig en zestig. Frans Vermeerssens geluid op tenorsaxofoon maakt je jaloers. Ja, zo moet een tenor klinken: met de diepte van Coleman Hawkins, de rekbaarheid van Rahsaan Roland Kirk en het honkende vuur van Illinois Jacquett.

Ook Robert Jan Vermeulen – mét Vermeerssen oprichter in 2004 en lid van de tweekoppige leiding – heeft heel wat Amerikaanse trekken. Je hoort er vaag nog de invloeden in van Bill Evans, die hij als beginnend pianist adoreerde, maar Thelonious Monks spel, dat Vermeulen incorporeerde in Ugly Beauty, wordt in Talking Cows verder uitgewerkt.

Daarmee zou je kunnen stellen dat Talking Cows het vooral moet hebben van de grote Amerikaanse jazzmeesters. Niets is minder waar. Het kwartet - waarbij de contrabas van Dion Nijland en het slagwerk van Yonga Sun niet alleen swingen, maar ook de onverwachte doorkijkjes van Europese geïmproviseerde én gecomponeerde muziek creëren - verstaat de kunst om Vermeerssen en Vermeulen strak aan de lijn te houden; ook om met soepele, loslatende impulsen volop ademruimte in de muziek toe te laten.

‘Almost Human’ is een album dat je al bij de eerste noten doet opveren. Melodieuze, herkenbare – eigen - thema’s worden vakkundig neergelegd en vooral uitgewerkt. Maar zoals dat bij alle goede muziek gaat, moet je Talking Cows danig de ruimte geven om te grazen. Dan ontdek je hoe knap en gelaagd de muziek is: hoe free-jazzelementen de spanning binnen de totaalklank bevorderen, hoe dansbare funk plus dansbare ruwheid zomaar samen kunnen gaan, hoe expansie ver buiten fantasie en werkelijkheid kan reiken.

Talking Cows is niet zomaar een jazzkwartet, waarbinnen de tenorsaxofoon klinkt als je wenst dat hij klinkt, de pianist zich beweegt in het speelveld tussen Monk en Misha Mengelberg, de contrabas harmonische breiwerkjes uitspreidt en de slagwerker vooral vrijheid predikt. Nee, Talking Cows is de optelsom van dit alles, met als klinkende conclusie dat niemand anders dan Talking Cows al dit moois kan verwezenlijken.