Brokken Oud & Nieuw Festival hoogtepunt vol contrasten
CONCERTRECENSIE. Brokken Oud en Nieuw Festival, Bimhuis Amsterdam, 31 december 2011
beeld: Julia Free
door: Jan Jasper Tamboer
Oud en nieuw is voor veel Nederlanders samen met koninginnedag zo'n beetje het hoogtepunt van het jaar. Reden voor een subliem feest, maar ook komen ongewilde sentimenten bovendrijven en een ongenadig besef van tijd en eindigheid dringt door. Allemaal ingrediënten die bij het Brokken Oud & Nieuw Festival in het Bimhuis een perfecte setting krijgen. Voor de aanwezigen bleek de keus om aan de familiesfeer te ontsnappen een volkomen juiste.
Een uitverkocht Bimhuis ging met het Brokken Oud & Nieuw Festival het nieuwe jaar in. Met onder meer Corrie van Binsbergen, trompettiste Felicity Provan en slagwerker Gerri Jäger.
Het Brokken Oud & Nieuw Festival vormt de afsluiting van de serie Brokkenconcerten die Corrie van Binsbergen maandelijks in Zaal 100 organiseert. Jong talent en gelauwerde artiesten concerteren daarbij tezamen. Die mix is er vanavond ook, maar het accent ligt toch vooral op de wat oudere namen, ook het duo Knalpot, dat voor opkomst van jongeren moet zorgen, is de status van talent al voorbij. Gelukkig zijn daar nog altijd zangeres Una Bergin, pianist Jochem Braat en trompettist Wouter Vroege.
De avond opent met Eric Vaarzon Morel. De flamencogitarist, die jaren in Andalusië woonde en studeerde, opent met het nummer 'Solea', dat de moedervorm van de flamenco vertegenwoordigt. In opperste concentratie speelt hij enkele genrestukken die een goede indruk van zijn kunnen geven en representatief zijn voor zijn repertoire. Als hij het publiek toespreekt haalt hij de dichter Jorge Luis Borges aan om het moment van het jaar te typeren: 'de heimwe naar het heden'. Vaarzon Morel sluit af zoals het hoort bij zijn muzieksoort, met veel vuur.
Natuurlijk kan de naam van Frank Zappa niet ongenoemd blijven door gastvrouw Van Binsbergen. Vibrafonist/slagwerker Tatiana Koleva en sopraansaxofonist Rutger van Otterloo spelen een stuk van de Amerikaanse grootmeester, voorafgegaan door een compacte improvisatie. Contrabassist Wilbert de Joode vormt een duo met Braat, waarbij hij zonder enige afspraak het spel maakt, al plukkend, strijkend en slaand, met af en toe een stuiterende strijkstok. De twee kennen elkaar goed en kunnen terugvallen op een beproefd en uitgebreid vocabulaire, dat zich toch telkens weer in een andere verschijningsvorm voordoet.
Inmiddels staat het Stan Diego Duo alweer klaar. Er wordt tempo gemaakt want het programma mag niet uitlopen. Om middernacht moet het programma rond zijn en moet er geknald worden. Op een zijmuur van de concertzaal is een grote klok geprojecteerd. Het Stan Diego Duo bestaat uit Stan Vreeken op ukelele en zangeres Una Bergin. Zij zingen melodieuze singer-songwriterliedjes, recht uit en tot het hart, met mooie zuivere stemmen.
Dan is het de beurt aan Van Binsbergen zelf. Zij doet een duet met trompettist Wouter Vroege. De twee laten een contemplatief stuk horen, met veel aandacht gespeeld. Wat kan de gitariste toch prachtige klanken uit haar Rickenbacker toveren. Slagwerker Alan Purves heeft minder elektronica nodig, met toeters en fluitjes brengt hij een hilarische show, waarna harpiste Anne Koene, trompettiste Felicity Provan en fluitist Sean Bergin hem komen aanvullen. Het stel heeft de lachers op zijn hand maar weet ook te ontroeren, een mooie afsluiting van de eerste set.
De teksten van dichter/schrijver Toon Tellegen spreken sterk tot de verbeelding, of het nu gaat om zijn compacte gedichten of om zijn wonderlijke dierenverhalen. Beide komen vanavond aan bod. De auteur zelf wordt begeleid door Van Binsbergen, Purves, bassist Hein Offermans, pianist Albert van Veenendaal en trombonist Joost Buis. Soms overstemt de muziek de stem van de verteller, maar meestal is er sprake van een harmonieuze synthese. De musici voelen feilloos de sfeer van de teksten aan en accenten worden op een onnadrukkelijke manier versterkt. Het ineenvoegen van beide disciplines geeft zeker een meerwaarde.
Astronotes, met muziek van Sun Ra, is van een geheel andere orde. De band onder leiding van Buis, met daarin verder Purves, De Joode, Provan, saxofonist Frans Vermeerssen, drummer Michael Vatcher en pianist Achim Kaufmann heeft enige tijd nodig om warm te draaien, maar dan gaat het ook goed los. De complexe texturen van Ra’s Arkestra worden op heldere wijze inzichtelijk gemaakt en met bezieling geprojecteerd in de ruimte. De zwarte, glanzende vleugel siddert en wankelt onder de beukende handen van de Duitse Amsterdammer en uitblinker Kaufmann.
Dan is het alweer tijd voor afsluiter Knalpot met Raphael Vanoli en Gerri Jäger. Het duo, dat gespecialiseerd is in elektronica, samples en loops, en die op ingenieuze wijze integreert met live gespeelde drums en gitaar, zorgt voor de nodige opschudding. Hier worden de schapen van de bokken gescheiden. De jongeren in de zaal beleven hun finest hour en veel ouderen zoeken het café op of lossen op in de donkerte van de nacht. Zware syncopische beats en noise zijn te veel voor hen. Knalpot houdt het hier evenwel nog netjes qua volume, en zo onverteerbaar is de band ook niet met toch herkenbare melodie en doorzichtige structuren.
Zo wordt het Brokken Oud & Nieuw Festival een feest vol contrasten, van verstilling en hyperenergie. Een festival ook, dat een mooi inzicht biedt in de Nederlandse muziekscene. Het belang van Corrie van Binsbergen hierbij mag zeker genoemd worden, haar initiatieven, intuïtie en goede smaak zijn van grote waarde in het huidige culturele klimaat. Ondertussen gaat het feest in het Bimhuis nog uren door met dj Plutones, oftewel Joost Buis, die de geijkte paden behendig weet te omzeilen met bijvoorbeeld onbekend werk van James Brown en Prince en zelfs een nummer van Captain Beefheart. Gedanst wordt er volop. Een hoogtepunt, inderdaad.
