Ches Smith & These Arches gidsen in muzikaal labyrint
CONCERTRECENSIE. Ches Smith & These Arches, Bimhuis Amsterdam, 21 oktober 2011
beeld: Julia Free
door: Jan Jasper Tamboer
Ches Smith behoort met Tyshawn Sorey en Nasheen Waits tot de beste jonge drummers in het circuit wereldwijd. Alle drie zijn ze actief in de New Yorkse scene. Niet geheel toevallig, want er komt meer belangwekkends op jazzgebied uit deze metropool. De beweging rond visionair John Zorn trekt veel talent aan. Smith speelde zich in de schijnwerpers bij Marc Ribots Ceramic Dog en staat nu met zijn eigen band These Arches in het Bimhuis.
De New Yorkse slagwerker Ches Smith met Andrea Parkins en Mary Holvorson in het Bimhuis.
Het Amsterdamse publiek is nog niet doordrongen van de prominente rol die de jonge slagwerker inmiddels in aan het nemen is in de jazzwereld. Misschien komt het door Amsterdam Dance Event of interessante concerten van onder meer Knalpot verderop de kade in Pakhuis Wilhelmina. In ieder geval heeft het Bimhuis vanavond plaats te over. Het applaus dat de mensen over hebben voor de New Yorkers is matig, pas als er om een toegift kan worden geklapt wordt iedereen ineens enthousiast, want terugkomen zullen ze.
Met twee rietblazers, een gitariste en een accordeoniste in de gelederen, moet het ensemble het doen zonder een bassist. De baslijnen worden vaak ingevuld door Mary Halvorson met de lage snaren van haar elektrische gitaar. Smith neemt herhaaldelijk initiatieven voor een tempowisseling, verandering van toonsoort of toename van de dynamiek. Soms ontstaan clusters binnen de groep, bijvoorbeeld bij het samenspel tussen Smith en altsaxofonist Tim Berne. Andrea Parkins is niet altijd te onderscheiden met haar accordeon, maar weet verrassende klanken te halen uit haar instrument met effectpedalen.
Het optreden opent met een stuk vol abstractie. Berne en tenorsaxofonist Tony Malaby blazen lange, aanhoudende lijnen, zonder veel richting. Dat mondt uiteindelijk uit in een bevrijdende groove, ingezet door de drummer. Dit patroon zal zich gedurende de avond meerdere malen herhalen, veel abstracte en grillige noten, waarna een door Smith zelf geïnitieerde beat of groove bevrijding biedt. De band voert je mee de duisternis in, maar trekt je ook naar het licht. Opvallend daarbij is dat er dan ook heel melodieus gemusiceerd wordt.
Tony Malaby, Tim Berne, Ches Smith.
Avant-garde, freejazz, metal, dat zijn zo'n beetje de genres die hier voorbijkomen. Echt vrij wordt het maar af en toe, er wordt veel van blad gespeeld. Daardoor is ook de interactie met het publiek beperkt. Erg leuk is een duet tussen altist Berne en tenorist Malaby. Ook hier zijn de noten weinig concreet, maar er zit ten minste vrolijkheid in hun spel. Een glansrol is er voor Halvorson, die eerder dit jaar met Marc Ribot triomfen vierde in het Bimhuis. De gitariste is volstrekt onvoorspelbaar in haar improvisaties en heeft een unieke timing en notenkeuze. Zij is er klaar voor om door het glazen plafond te breken. Smith zelf biedt ondertussen een grote klankrijkdom met zijn breaks, fills, roffels en accenten, regelmatig pingelend op een eenvoudig klokkenspel.
Het spel van These Arches lijkt soms op een labyrint, waarbij het onduidelijk is welke richting de muzikanten zullen inslaan om een uitweg te kunnen bieden. Maar telkens weer voorkomt de band dat je als luisteraar definitief verdwaalt op doodlopende paden. Daarmee geeft These Arches adequate oplossingen voor muzikale problemen.
