FOTOBOEK

Jazz Leeft! – 5 jaar The Hague Jazz
Fotografie: Eric van Nieuwland en Ron Beenen
Kleur- en zwart/wit foto's
110 pagina’s
ISBN 9789081588010
door: Erno Elsinga







Festival The Hague Jazz beleefde tot nu toe vijf edities. Als het driedaagse festival op 17 juni van start gaat is het precies zes jaar geleden dat The Hague Jazz van meet af aan succesvol de leemte vult die het North Sea Jazz Festival achterliet toen het van Den Haag naar Rotterdam verhuisde. Fotografen Eric van Nieuwland en Ron Beenen waren vanaf het eerste uur de huisfotografen van The Hague Jazz. Ter gelegenheid van de vorige jubileumeditie van het festival brengen zij gezamenlijk Jazz Leeft! uit, een fotoboek – aangevuld met muzikanteninterviews – die de rijke schakering van het festival treffend vastlegt.

Het ruim honderd pagina’s tellende fotoboek is eenvoudig en daardoor fraai van opzet. Opvallend is de eenheid van de beelden van de twee fotografen. Beiden weten de intense muzikale beleving te vertalen naar indringende platen: de muzikant op zoek naar krachtige muzieklijnen, de fotograaf op zoek naar het juiste moment. Bovendien biedt het boek een goede afspiegeling van wat het festival de afgelopen vijf jaar te bieden had; van oudgedienden als Wayne Shorter tot aanstormende talenten als Wouter Hamel. Eveneens brengt Jazz Leeft! de grote verscheidenheid in de programmering in beeld; van Trijntje Oosterhuis tot Al Di Meola, van Sexmob tot Rita Reys en het Rosenberg Trio.


Enkele foto's uit Jazz Leeft!: Jesse van Ruller (RB), Michael Varekamp (EvN) en Toots Thielemans (RB).

‘Jazzmuziek is in de loop der jaren in vele richtingen verbreed en vermengd met andere muziekstijlen’, schrijft festivaldirecteur Ruud Wijkniet in zijn voorwoord, daarmee voer gevend aan de discussie of ‘de jazz’ nog leeft. Het antwoord vinden we terug in de verschillende interviews die ‘Jazz Leeft! eveneens biedt. Zo zegt Jesse van Ruller: ‘Jazz is eigenlijk geen goed woord. Jazz is wat mij betreft een brede, levende traditie. Van oude jazz tot free jazz, van bebop tot modern klassiek en alles wat daartussen zit en zich weer verder ontwikkelt. Het is gewoon allemaal muziek.’ En zangeres Doeska Vrede laat optekenen: ‘Ik vind dat het dogma van de jazz moet worden weggehaald. Het is heel vervelend als er op muziek zo’n stempel wordt gezet.’ Ook Eva Kieboom (zangeres Sensual) denkt er in haar interview zo over: ‘Het is niet meer van deze tijd om in hokjes te denken.’

Ook oudgediende Wayne Shorter doet een duit in het zakje. Het interview met Shorter dat Maja Nijessen voor Jazz Leeft! met hem had, publiceren wij hieronder in zijn geheel.


“Muziek is een afspiegeling van het leven”
INTERVIEW
door: Maja Nijessen









Wayne Shorter: 'Jazz is een metafoor voor 'vooruit durven gaan.''
Foto © Ron Beenen.


In een muisstille, overvolle concertzaal zet Danilo Perez een akkoord in, steeds ritmischer volgen de soundscapes elkaar op. Brian Blade tovert met zijn brushes een tegenritme uit zijn bekkens. John Patitucci glimlacht, haalt uit een stapel papier op zijn muziekstandaard een partituur te voorschijn, en legt een ronkende bastoon onder het geheel. Te midden daarvan Wayne Shorter, die roerloos zijn medemuzikanten op gehoor observeert – af en toe een toon, een notenreeks, die de muzikanten tot een nieuwe richting inspireert. Thema’s volgen elkaar naadloos, in spontane volgorde en vorm op. Als toeschouwer word je ontvoerd in een luister- en kijkervaring die je niet kunt volgen, maar die je desondanks bij de keel grijpt.

Het is voor Shorter de essentie van muziek: ‘Creëren - waar je ook bent en met wie je ook speelt – met als doel om mensen te inspireren, te confronteren, inzichten te bieden en vooral boven zichzelf uit te laten stijgen. Dat is het. De uitdaging is om via muziek – maar dat geldt eigenlijk voor elke kunstvorm – de mensheid te verheffen. Als tegenwicht tegen alle negativiteit waar ons tijdperk onder gebukt gaat. Als tegengif tegen alle dogma’s, denkbeelden, religies, filosofieën en theorieën die ons brein gegijzeld houden.

We zijn zo geïndoctrineerd door alles wat we lezen, zien en leren, dat we zijn afgedwaald van onze menselijkheid. Kunst is bij uitstek een manier om wakker te schudden, te bevrijden en de mens weer in contact te brengen met zichzelf.’ Geen geringe missie, maar volgens Shorter ligt de sleutel hiertoe dichter bij huis dan we denken. ‘Muziek is een afspiegeling van het leven; een muzikant speelt zijn leven als het ware. Muziek bestaat sec uit melodie, harmonie, ritme en de wisselwerking daartussen. Maar hoe die muziek geladen is en wat ze doet, wordt bepaald door de muzikant, door zijn leven. En echt alles, iedere ervaring daarin telt mee; dat is een van de belangrijkste lessen die ik heb geleerd van mijn leermeesters: don’t discard anything!’

Voor Shorter is de mens achter de muzikant daarom minstens zo belangrijk als de noten die hij speelt. ‘Het leven is constant in dialoog met ons. Het biedt ervaringen die ons kunnen leren om het leven vorm te geven, de toekomst te betreden. Het gaat erom of je die lessen wil zien of niet, of je je als individu – en daarmee als muzikant – wil ontwikkelen. Als ik jonge muzikanten spreek, vraag ik ze: welk boek lees je op dit moment? Denk je na over dingen, heb je bijvoorbeeld wel eens naar de sterren gekeken en je afgevraagd hoe het heelal in elkaar zit?’

Creëren, daar gaat het Shorter om. Of het nu gaat om muziek op een podium of het leven zelf – twee kanten van dezelfde medaille. ‘Het zit ook in het woord jazz zelf; het is een metafoor voor “vooruit durven gaan”. Daarom is het een illusie om jazz een vaste betekenis te geven. Jazz ontwikkelt zich, verrijkt en verandert, net als de muzikant, de mens. Maar wat blijft, is de uitdaging om muziek te maken en te schrijven die de mensheid verder helpt.’

• Jazz Leeft! is te koop tijdens The Hague Jazz 2011 (17 t/m 19 juni) en online te bestellen via boekhandel Paagman
• Ron Beenen - Eric van Nieuwland

Foto-impressie van Jazz Leeft! - 5 jaar The Hague Jazz