BLUE NOTE RECORD FESTIVAL. Gent, 7 en 8 juli 2007
Jazz at Lincoln Center Orchestra & Wynton Marsalis, Chick Corea, Kurt Elling, Belmondo Sextet & Yusef Lateef, Soledad & Philip Cathérine
beeld: Jos L. Knaepen, Hilde Schmitz
door: Erno Elsinga

Het eerste festivalweekend van het Blue Note Records Festival in Gent bleek er eentje van mee- en tegenvallers. Wie had gehoopt op glansrollen van Wynton Marsalis en Chick Corea kwam bedrogen uit. Verrassingen zaten verborgen in de concerten van Soledad - dat aantrad met jazzgitarist Philip Cathérine - en de Amerikaanse jazzzanger Kurt Elling. Reikhalzend werd uitgezien naar het optreden van de legendarische Yusef Lateef die een gastrol vervulde in het sextet van de gebroeders Lionel en Stephane Belmondo.

Jazzanger Kurt Elling en Wynton Marsalis. Philip Cathérine trad op met de nuevo tangogroep Soledad

Organisch
Het Belmondo Sextet, gecompleteerd door de 83-jarige Yusef Lateef op fluit en sax, schetste een fraai doorzicht van inspiratiebronnen. Lateef domineerde het openingsgedeelte. Met waaierende sferische motieven gedompeld in hypnotiserende ritmen weerklonken de zwoele melodieën die Lateef uit zijn fluit toverde. Daarna tapten de Belmondobroers en c.s uit een geheel ander vaatje door stevige freejazz ten gehore te brengen. Beide onderdelen werden niet groots uitgebouwd. Intensiteit, daarentegen, bleek het sleutelwoord. Saxofonist Lionel Belmondo bewees goed naar Coltrane te luisteren. Pianist Laurent Fickelson stak, met gebroken ritmeakkoorden, zijn bewondering voor McCoy Tyner niet onder stoelen of banken. Jammer was, dat de ondergrond van beide disciplines veelal werd bediend door een eenzijdig ritmisch stramien, waardoor het weinig organisch klonk. Met een portie onversneden jazz tot slot, weliswaar gehuld in een bluesy jasje, werd het concert alsnog tot een intrigerend geheel gesmeed. Het had beknopter gemogen.

Ambtenaren
Zo uitgesproken als Wynton Marsalis dat is in zijn standpunten, muzikaal valt er weinig te beleven aan de man. Het Jazz at Lincoln Center Orchestra waarmee Marsalis optrad,  is een team, dat wel, maar eentje dat bestaat uit ambtenaren gedurende ‘an average day on the job’. Het dertienkoppige orkest is een goed ingespeelde machine. Een lust voor arrangeurs. Maar het is traditie en nog eens traditie dat de klok slaat, gehuisvest in de hofjes van de folk, jazz, blues, New Orleans, ballroom en zelfs dixieland.

De compacte bigbandarrangementen werden grenzend aan de perfectie uitgevoerd. De dynamiek van het orkest is fantastisch maar tevens zo braaf. De solo’s van de orkestleden gelijkmatig. Het is alles bij elkaar hooggeschoolde Amerikaanse jazz die zich tot doel stelt de traditie in ere te houden. Vraag is alleen: waarom? Om het verval van normen en waarden, om met Marsalis’ woorden te spreken, tegen te gaan? Wég met de ontwikkeling van de jazzmuziek?

Sinatra
Nadat Kurt Elling dit jaar al Nederland aandeed, was het nu de beurt aan België om kennis te maken met de zangkunsten van deze Amerikaan met Duits bloed. In het land der jazzvocalisten prijkt Elling op eenzame hoogte en lijkt hij de gedoodverfde opvolger van Frank Sinatra. De twee hebben op het muzikale vlak dan ook veel gemeen. Evenals Sinatra beschikt Elling over een zelfde natuurlijk timbre en frasering en laveert hij met zijn baritonstem moeiteloos door de vier octaven die zijn bereik behelst. Met nauwkeurige dictie, prachtige timing en een intuïtief gevoel voor dynamiek, klinkt zijn stem ongeforceerd en in balans. Bovendien heeft Elling de performance van een grootheid en kan hij leunen op een ijzersterke ritmesectie; zijn vaste begeleidingstrio met Willie Jones op drums, Rob Amster op bas en Laurence Hogbood op piano. Hogbood, tevens arrangeur, maakte veel indruk. Hij wist precies die omgeving te schetsen die inherent is aan de romantische maar ondeugende, modern melancholische repertoirestijl.


Chick Corea en vibrafonist Gary Burton, Jazz at Lincoln Center Orchestra met Marsalis, Yusef Lateef

Elling, algemeen omschreven als de hedendaagse versie van jazzzanger Mark Murphy,  bedient zich voornamelijk van de composities van grootheden. Zo viel er een fraaie uitvoering van Coltrane’s ‘Resolution’ te beluisteren uit diens ‘Love Supreme’. Onderscheidend zijn ook de vocalises van de zanger die hem, in Amerika vermaard, tot een groot jazzvertolker maken.

Grote namen
Hoewel de Belgische nuevo tangogroep Soledad in eigen land nauwelijks bekendheid geniet, wordt zij in Argentinië beschouwd als een van de beste vertolkers van het werk van Astor Piazzolla. In dat land ontbreekt zij dan ook niet op de belangrijke festivals en is zij ongekend populair.

Op het Blue Note festival brachten de musici, verdeeld over twee sets, eigen werk en werk van de Vlaamse componist Frédéric Devreese. Dat laatste gebeurde met gastgitarist Philip Cathérine. Frédéric Devreese, componist van moderne en klassieke muziek, kwam al eerder met jazz in aanraking door zijn samenwerking met het BRT Jazz Orchestra dat enkele van zijn werken uitvoerde. Het concert van Soledad en Philip Cathérine leverde vanwege de verschillende disciplines een fraai drieluik op van klassiek, tango nuevo en jazz.

Ongelukkig
Chick Corea en vibrafonist Gary Burton sloten het eerste festivalweekend af. Het bleek een ongelukkige keuze in de volgorde van de programmering. De duetten tussen Corea en Burton, waarin Burton de vrije rol had en Corea veelal als begeleider fungeerde, leken, tot slot van een lange muzikale avond, te veel concentratie te vragen van de massaal toegestroomde toehoorders. De razendsnelle klankpatronen van Burton, wortelend in de jazz en improvisatie, waren knap maar ingewikkeld en net iets te veel van het goede na de vriendelijke en toegankelijke klanken van Soledad. Menig toeschouwer verliet dan ook voortijdig het festivalterrein en miste daardoor het vuurwerk van Corea die pas aan het slot van het concert een hoofdrol opeiste met pianistische hoogstandjes uit het beboprepertoire van Bud Powell en Thelonious Monk.

• Blue Note Records Festival website
• Fotografie: Jos L. Knaepen. Wynton Marsalis door Hilde Schmitz